Forex piyasasında kullanılan temel terimleri ve kavramları detaylı olarak açıklamak, yatırımcıların piyasayı daha iyi anlamasına ve etkin stratejiler geliştirmesine yardımcı olabilir. İşte önemli Forex terimleri ve açıklamaları:
1. Döviz Çifti (Currency Pair)
Döviz çiftleri, bir dövizin başka bir dövize karşı değerini ifade eder ve Forex piyasasında işlem gören ana araçlardır. Döviz çiftleri iki türde olabilir:
- Majör Döviz Çiftleri: En çok işlem gören ve likiditeye sahip döviz çiftleridir. Örneğin, EUR/USD (Euro/Dolar), USD/JPY (Dolar/Japon Yeni) gibi.
- Egzotik Döviz Çiftleri: Daha az işlem gören ve genellikle daha yüksek volatiliteye sahip döviz çiftleridir. Örneğin, USD/TRY (Dolar/TL), EUR/TRY (Euro/TL) gibi.
Örneğin, EUR/USD döviz çifti, euro’nun Amerikan doları karşısındaki değerini gösterir. Eğer EUR/USD 1.1050 ise, 1 euro 1.1050 Amerikan doları eder.
2. Pip (Percentage in Point)
Pip, döviz çiftlerindeki fiyat değişimlerinin en küçük birimidir ve genellikle 0.0001 olarak hesaplanır. Pip, fiyat değişikliklerini ölçmek için kullanılır ve işlem maliyetlerinin hesaplanmasına yardımcı olur.
- Örnek: EUR/USD’nin fiyatı 1.1050’den 1.1051’e çıktığında, bu 1 piplik bir artış anlamına gelir. Pips, genellikle işlem kazanç ve kayıplarını hesaplamak için kullanılır.
3. Spread
Spread, bir döviz çiftinin alış ve satış fiyatı arasındaki farktır. Spread, işlem maliyetlerini etkileyen önemli bir faktördür ve genellikle pip cinsinden ifade edilir.
- Örnek: Eğer EUR/USD döviz çiftinde alış fiyatı 1.1050 ve satış fiyatı 1.1053 ise, spread 3 pip olacaktır. Düşük spreadler genellikle işlem maliyetlerini azaltır ve daha karlı işlemler yapılmasına olanak sağlar.
4. Kaldıraç (Leverage)
Kaldıraç, küçük bir sermaye ile büyük pozisyonlar açmanıza olanak tanır. Bu, potansiyel kazançları artırabilir ancak riskleri de büyütebilir.
- Örnek: 1:100 kaldıraç kullanarak, 1.000 dolarlık bir teminat ile 100.000 dolarlık bir işlem gerçekleştirebilirsiniz. Bu, küçük sermaye ile büyük pozisyonlar açmanıza olanak tanır, ancak aynı zamanda büyük kayıplara da neden olabilir.
5. Lot
Lot, Forex piyasasında işlem yapılan birim ölçüsüdür ve işlem miktarını belirler. Farklı lot büyüklükleri vardır:
- Standart Lot: 100.000 birim döviz içerir.
- Mini Lot: 10.000 birim döviz içerir.
- Mikro Lot: 1.000 birim döviz içerir.
Lot büyüklüğü, yatırımcının işlem miktarını ve risk seviyesini etkiler. Daha küçük lotlar, daha düşük risklerle işlem yapmanıza olanak sağlar.
6. Zarar Durdurma (Stop-Loss)
Zarar durdurma emri, belirlediğiniz bir zarar seviyesine ulaşıldığında pozisyonun otomatik olarak kapanmasını sağlar. Bu, büyük kayıpların önüne geçmenizi sağlar ve risk yönetiminde önemli bir araçtır.
- Örnek: Eğer EUR/USD döviz çiftinde 1.1050 seviyesinde bir pozisyon açtıysanız ve 1.1000 seviyesinde bir zarar durdurma emri koyduysanız, fiyat 1.1000’e düştüğünde pozisyonunuz otomatik olarak kapanır ve kaybınız bu seviyede sınırlanır.
Bu terimlerin ve kavramların anlaşılması, Forex piyasasında daha bilinçli ve stratejik kararlar almanıza yardımcı olacaktır. Her bir terimi ve kavramı detaylı olarak anlamak, başarılı ve etkili bir Forex ticareti için kritik öneme sahiptir.
7. Kar Al (Take-Profit)
Kar al emri, belirlediğiniz bir kar seviyesine ulaşıldığında pozisyonun otomatik olarak kapanmasını sağlar. Bu emir, elde edilen karın güvence altına alınmasına yardımcı olur ve piyasanın ters yönde hareket etmesi durumunda mevcut karın kaybolmasını önler.
- Örnek: EUR/USD döviz çiftinde bir pozisyon açtınız ve 1.1050 seviyesinde alış yaptınız. Eğer 1.1100 seviyesinde bir kar al emri koyarsanız, fiyat 1.1100’e ulaştığında pozisyonunuz otomatik olarak kapanır ve karınız realize edilir.
8. Marjin (Margin)
Marjin, bir pozisyon açmak için gereken minimum teminattır ve kaldıraç kullanımıyla doğrudan ilişkilidir. Marjin, pozisyon büyüklüğüne ve kullanılan kaldıraç oranına bağlı olarak değişir. Marjin, yatırımcının hesabında bulundurması gereken teminat miktarını belirler ve pozisyonun açık kalabilmesi için yeterli marjinin bulunması gerekir.
- Örnek: 1:100 kaldıraç oranıyla 100.000 dolarlık bir pozisyon açmak için gereken marjin, 1.000 dolar olabilir. Yani, 100.000 dolarlık işlem yapmak için hesabınızda 1.000 dolarlık teminat bulundurmanız gerekir.
9. Piyasa Emri (Market Order)
Piyasa emri, mevcut piyasa fiyatından anında işlem yapmanızı sağlayan emirdir. Piyasa emri, hızlı işlem yapma imkanı sunar ancak fiyat, emir verildiği anda değişebilir. Bu tür emirler, acil durumlar ve hızlı işlem gerektiren durumlar için uygundur.
- Örnek: EUR/USD döviz çiftinde piyasa emri vererek 1.1050 seviyesinden alış yapabilirsiniz. Emir verildiğinde, mevcut piyasa fiyatı ne olursa olsun işlem gerçekleştirilir.
10. Limit Emri (Limit Order)
Limit emri, belirlediğiniz bir fiyat seviyesinde işlem yapılmasını sağlayan emirdir. Limit emri, belirli bir fiyat seviyesine ulaşıldığında pozisyon açar veya kapatır. Limit emirleri, belirli bir fiyat hedefi oluşturmanıza ve piyasada daha iyi fiyatlardan işlem yapmanıza yardımcı olabilir.
- Örnek: EUR/USD döviz çiftinde 1.1050 seviyesinden alış yapmak istiyorsanız ancak fiyat 1.1000 seviyesine düştüğünde alış yapmak istiyorsanız, 1.1000 seviyesinde bir limit emri verirsiniz. Fiyat bu seviyeye düştüğünde, pozisyonunuz otomatik olarak açılır.
11. Temel Analiz (Fundamental Analysis)
Temel analiz, ekonomik, siyasi ve sosyal faktörleri inceleyerek piyasa trendlerini ve döviz fiyatlarını tahmin etmeye yönelik bir analiz yöntemidir. Temel analizde, ekonomik veriler (örneğin, işsizlik oranları, enflasyon oranları) ve merkez bankası politikaları gibi faktörler değerlendirilir.
- Örnek: ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz oranlarını artırması, Amerikan doları üzerinde değer kazancına yol açabilir. Temel analiz, böyle bir olayın döviz piyasasında nasıl etki yaratacağını incelemeye yardımcı olur.
12. Teknik Analiz (Technical Analysis)
Teknik analiz, fiyat grafiklerini ve teknik göstergeleri inceleyerek gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmeye yönelik bir analiz yöntemidir. Teknik analizde, fiyat hareketlerinin geçmiş verilerini ve teknik göstergeleri kullanarak piyasa eğilimlerini belirlemeye çalışılır.
- Araçlar: Teknik analizde kullanılan araçlar arasında hareketli ortalamalar, RSI (Relative Strength Index), MACD (Moving Average Convergence Divergence) gibi göstergeler bulunur. Örneğin, RSI göstergesi, bir döviz çiftinin aşırı alım veya aşırı satım durumlarını belirlemeye yardımcı olabilir.
13. Volatilite (Volatility)
Volatilite, bir dövizin fiyatındaki dalgalanma seviyesini ifade eder. Yüksek volatilite, fiyatların büyük değişiklikler gösterebileceği anlamına gelir ve bu, riskleri ve fırsatları artırabilir. Volatilite, piyasa koşullarına ve ekonomik olaylara bağlı olarak değişebilir.
- Örnek: Bir döviz çiftinin günlük fiyat hareketleri geniş bir aralıkta değişiyorsa, bu döviz çiftinin yüksek volatiliteye sahip olduğunu söyleyebiliriz. Yüksek volatilite, potansiyel olarak yüksek kazançlar sunabilir, ancak aynı zamanda büyük kayıplara da neden olabilir.
14. Döviz Rezervi (Foreign Exchange Reserves)
Döviz rezervi, bir ülkenin merkez bankası tarafından tutulan yabancı döviz ve altın miktarını ifade eder. Döviz rezervleri, ülkelerin döviz kurlarını kontrol etmelerine ve uluslararası ödemeleri gerçekleştirmelerine yardımcı olabilir.
- Örnek: Bir ülkenin merkez bankası, ekonomik istikrarı sağlamak ve döviz kurlarını yönetmek amacıyla çeşitli döviz türlerini ve altın rezervlerini tutabilir. Yüksek döviz rezervleri, bir ülkenin para biriminin değerini desteklemeye yardımcı olabilir.
15. Kâr ve Zarar (Profit and Loss)
Kâr ve zarar, bir işlemden elde edilen kazanç veya kaybı ifade eder. Kâr, yatırımın değerinin artmasıyla elde edilirken, zarar, yatırımın değerinin düşmesiyle oluşur. Yatırımcılar, işlem stratejilerini kâr sağlamak ve zararları minimize etmek amacıyla geliştirirler.
- Örnek: EUR/USD döviz çiftinde 1.1050 seviyesinden alış yaptınız ve fiyat 1.1150’ye yükseldi. 100 pip’lik bir artış, sizin için kâr anlamına gelir. Ancak, fiyat 1.0950’ye düştüğünde, zarar etmiş olursunuz.
16. Hedef Fiyat (Target Price)
Hedef fiyat, bir yatırımcının bir döviz çiftinin gelecekte ulaşmasını beklediği fiyat seviyesidir. Hedef fiyat, yatırım stratejilerinin oluşturulmasında ve ticaret kararlarının alınmasında kullanılır.
- Örnek: Bir yatırımcı, EUR/USD döviz çiftinin 1.1200 seviyesine yükseleceğini tahmin ediyorsa, bu seviyeyi hedef fiyat olarak belirleyebilir ve kar al emrini bu seviyede verebilir.
17. Trend (Trend)
Trend, bir dövizin fiyat hareketlerinin belirli bir yönde sürekli olarak ilerlemesidir. Trendler genellikle yükselen (boğa) veya düşen (ayı) olarak sınıflandırılır. Trend analizi, yatırımcıların piyasa yönünü anlamalarına ve stratejik kararlar almalarına yardımcı olur.
- Örnek: EUR/USD’nin fiyatı sürekli olarak artıyorsa, bu bir boğa trendi olarak kabul edilir. Tam tersine, fiyat sürekli olarak düşüyorsa, bu bir ayı trendi olarak değerlendirilir.
18. Arbitraj (Arbitrage)
Arbitraj, farklı piyasalarda aynı varlığın fiyat farklılıklarından yararlanarak kar elde etme stratejisidir. Arbitraj fırsatları, fiyat farklarından faydalanarak risksiz kar sağlama amacı güder.
- Örnek: Bir döviz çiftinin bir piyasa borsa ile başka bir piyasa borsa arasındaki fiyat farkından yararlanarak alım-satım yapılması, arbitraj fırsatını kullanma örneğidir.
19. Likidite (Liquidity)
Likidite, bir varlığın hızlı ve kolay bir şekilde alınıp satılabilme özelliğidir. Yüksek likidite, daha hızlı işlem yapılmasını ve daha dar spreadleri sağlar, bu da işlem maliyetlerini düşürebilir.
- Örnek: EUR/USD döviz çifti, dünya çapında çok işlem gören bir çift olduğu için yüksek likiditeye sahiptir. Bu, yatırımcıların büyük pozisyonları kolayca açıp kapatmalarını sağlar.
20. Swap
Swap, bir pozisyonun açık tutulduğu süre boyunca yapılan günlük faiz hesaplamasını ifade eder. Swap, alış ve satış fiyatları arasındaki farkı etkileyebilir ve yatırımcının pozisyonunu taşırken ek maliyetler veya kazançlar sağlayabilir.
- Örnek: Eğer bir döviz çiftinde uzun pozisyon açıyorsanız ve bu pozisyonu bir gün boyunca tutuyorsanız, swap faizi hesaplanır ve pozisyonunuzun faizi eklenir veya çıkarılır. Swap, yatırımcının pozisyonunu taşırken karşılaşabileceği ek maliyet veya gelirleri belirler.